Cytryniec chiński

Cytryniec chiński – Schizandra chinensis należy do rodziny Schisandraceae. Występuje w Chinach, Korei, na Wyspach Kurylskich, w Sachalinie. Uprawiany do celów spożywczych, kosmetycznych i dla produkcji suplementów w Chinach oraz w rosyjskich republikach części azjatyckiej.

Schisandra chinensis wykazuje wybitne działanie synergistyczne z innymi ziołami usprawniającymi procesy uczenia się, poznawania, kojarzenia, adaptogennymi oraz przeciwstresowymi, np.:

• Andrographis paniculata,
• Maca (Lepidium peruvianum meyenii),
• Ashwaganda (Withania somnifera),
• Różeniec górski (Rhodiola rosea),
• ocimum sanctum,
• Codonopsis pilosula,
• Cicer arietinum,
• Żeń szeń syberyjski (Eleutherococcus senticosus),
• Gotu kola (Centella asiatica).

Surowiec: owoc  Fructus Folium Schisandrae.

Owoce cytryńca zawierają:

• kwas jabłkowy,
• kwas cytrynowy (do 12%),
• kwas winowy, bursztynowy,
• pektyny,
• fosfolipidy,
• fitosterole,
• witaminę C (ok. 350-600 mg/100 g suchych owoców),
• karoteny, tokoferole (ok. 30 mg/100 g suchych owoców),
• garbniki (katechinowe),
• cukry (ok. 1,5-2%),
• alkohole cukrowe (mannitol, sorbitol),
• fitosterole (stigmasterol, beta-sitosterol);
• cykliczne dipeptydy;
• saponiny triterpenowe (kwas ursolowy),
• ponadto aktywny farmakologicznie olejek eteryczny (0,3-2%) bogaty w cytral, seskwikaren, beta-2-bisabolen, alfa-ylangen, alfa- i beta-chamigren i chamigrenal.
• Lignany ( schisandryna ok 5%)

Działanie:

• Cytryniec działa adaptogennie, co oznacza, że zwiększa zdolności przystosowawcze organizmu do środowiska.
• Zwiększa odporność organizmu na czynniki stresowe.
• Poprawia metabolizm mózgowia, nasila procesy poznawcze, analityczne i kojarzeniowe.
• Poprawia pamięć, zdolności uczenia się.
• Hamuje zmiany zanikowe w układzie nerwowym (wpływ neuroprotekcyjny).
• Działa veno- i hepatoprotekcyjnie za sprawą obecności bioflawonoidów i lignanów.
• Znosi stany depresji, znużenia; pobudza do aktywności życiowej.
• Wywiera wpływ przeciwmiażdżycowy.
• Doskonały do rekonwalescencji po przebytych chorobach wyniszczających.

Zastosowanie:

• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• stany stresowe, trudności w uczeniu się u dzieci i osób starszych,
• miażdżyca,
• choroba Alzheimera (i inne choroby zwyrodnieniowe, zanikowe i otępienne układu nerwowego), stwardnienie rozsiane,
• autyzm;
• borelioza;
• choroba nowotworowa,
• niedokrwistość,
• stany depresji i spadku aktywności;
• pomocniczo w chorobach zakaźnych, np. grypie, anginie;
• stany zapalne, marskość i stłuszczenie wątroby;
• zatrucia mikotoksynami, pestycydami, lekami, węglowodorami;
• intensywny trening i wysiłek fizyczny lub psychiczny;
• rekompensacja powysiłkowa;
• spadek libido (popędu płciowego)

Owoce są stosowane są między innymi do produkcji kwaśnych potraw i napojów (orzeźwiających kompotów, soków), nalewek oraz mieszanek herbacianych (Dr Różański poleca  łączyć z głogiem, dziką różą, aronią, bzem czarnym, dereniem, hibiskusem); uzupełniają dietę w karoteny (prowitamina A), witaminę E, łatwo przyswajalne żelazo, magnez, fosfor, wapń i krzem.
Wyciąg z cytryńca chińskiego na alkoholu działa szybciej i pełniej niż odwar, czy napar. Usprawnia krążenie obwodowe. Stymuluje centralny układ nerwowy. Normalizuje ciśnienie krwi. Chroni wątrobę przed toksynami (wpływ hepatoprotekcyjny). Stymuluje syntezę glikogenu. Pobudza apetyt i reguluje trawienie. 

W kosmetologii (kosmetyce) wyciągi z owoców cytryńca wykorzystano jako składnik odżywczy (witamina E, C, prowitamina A, biopierwiastki, głównie fosfor, potas, krzem), przeciwzapalny, pojędrniający, zmiękczający naskórek, opóźniający procesy starzenia się skóry i zapobiegający przebarwieniom oraz przeciwdziałający nierównemu kolorytowi cery. Obkurcza rozszerzone pory, uelastycznia włókna białkowe, pobudza procesy naskórnikowania (regeneracji), zapobiega zaczopowaniu i rogowaceniu ujść gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Zmniejsza ilość zaskórników. Sok z owoców to naturalny peeling kwasowy z zasobem substancji odżywiających skórę. Sokiem z owoców cytryńca można zmiękczać i nawilżać naskórek w przebiegu atopowego zapalenia skóry, a następnie stosować olej rokitnikowy do natłuszczania i odżywiania chorej skóry. Cytryniec wykazuje synergizm z rokitnikiem i wąkrotką (Centella asiatica) w preparatach kosmetycznych.

Dawkowanie:

Nalewka na owocach 1:5 alkoholu 50-60%: 15 ml 2 razy dziennie lub 30 ml 1 raz dziennie.
Owoce suche: 10 g 1-2 razy dziennie.
Sproszkowane pędy, kora: 1-2 g 1-2 razy dziennie.