Spis treści
Czystek kreteński (łac. Cistus creticus L.) to wyjątkowa roślina należąca do rodziny czystkowatych, która od wieków ceniona jest w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie. Jest źródłem licznych substancji bioaktywnych, które warto wprowadzić do codziennej diety, aby wzmocnić zdrowie i cieszyć się piękną, promienną skórą. Czystek tradycyjnie stosuje się przy zapaleniu gardła, anginie oraz infekcjach dróg moczowych. To jednak nie wszystkie jego zalety – poznajmy bliżej jego wspaniałe właściwości!
Historia i pochodzenie
Czystek kreteński to niewielki krzew osiągający wysokość do 100 cm. Charakteryzuje go szaro-zielone ulistnienie oraz różowe kwiaty o pogniecionych płatkach. Naturalnie występuje w ciepłych i słonecznych regionach – Afryka Północna, Azja Zachodnia oraz południowo-wschodnia Europa. Najbardziej lubi wapiennie i skaliste podłoże, można go spotkać w kolczastych zaroślach, lasach sosnowych, a także na zboczach górskich.
Czystek kreteński a czystek – z czego wynika różnica?
Istnieje kilka odmian czystka – najczęściej spotkać można czystek szary (łac. Cistus incanus L.), czystek libański (łac. Cistus libanotis L.) oraz właśnie czystek kreteński (łac. Cistus creticus L.). Nazwa czystka kreteńskiego nawiązuje do miejsca, w którym rośnie dziko – Krety. Intensywne słońce wzbogaca go w związki antyoksydacyjne, a wapienne i skaliste podłoże sprzyja wysokiej zawartości substancji aktywnych. Z tego powodu czystek kreteński uważany jest za najbardziej wartościowy ze wszystkich odmian. Co więc wybrać: czystek szary, czystek libański, a może kreteński? Warto spróbować każdej odmiany i zobaczyć, co najlepiej odpowiada naszym potrzebom, jednak dla tych, którzy szukają najbardziej skoncentrowanego działania, najlepszym wyborem będzie czystek kreteński.
Substancje aktywne
Czystek kreteński jest bogaty w różne substancje aktywne, które dają mu wspaniałe właściwości:
- Polifenole – silne przeciwutleniacze, które wykazują działanie przeciwzapalne oraz wspierające układ odpornościowy.
- Flawonoidy – wzmacniają naczynia krwionośne, działają przeciwzapalnie, przeciwwirusowo oraz wspierają organizm w walce z infekcjami.
- Terpeny – wykazują właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe, wspomagając naturalną obronę organizmu.
- Olejki eteryczne – działają antyseptycznie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, pomagając przy tym w pielęgnacji skóry oraz ochronie przed infekcjami.
Właściwości i działanie – na co jest czystek kreteński?
Wiele badań wskazuje na szeroki zakres działania czystka kreteńskiego. Najczęściej wymieniane korzyści to:
- Wzmocnienie odporności – czystek zawiera bioaktywne związki, takie jak polifenole i flawonoidy, które wspierają organizm w walce z wolnymi rodnikami. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, co pomaga wzmocnić układ odpornościowy i poprawia zdolność organizmu do obrony przed infekcjami.
- Ochrona przed stresem antyoksydacyjnym – olejki eteryczne zawarte w czystku wykazują wysoką aktywność antyoksydacyjną. Dzięki temu pomaga on w ochronie przed stresem oksydacyjnym, który jest związany z wieloma chorobami, takimi jak cukrzyca, choroba Alzheimera czy choroby serca.
- Pozytywny wpływ na układ krążenia – badania sugerują, że ekstrakty z czystka kreteńskiego mogą wspierać utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi, co przekłada się na zdrowie serca i układu krążenia.
- Działanie przeciwzapalne – czystek wykazuje właściwości przeciwzapalne, dzięki czemu może być pomocny w łagodzeniu stanów zapalnych, szczególnie w górnych drogach oddechowych oraz problemach skórnych, takich jak trądzik czy egzema.
- Działanie przeciwgrzybicze – badania wykazują, że ekstrakty z czystka mają zdolność do inhibowania wzrostu grzybów, takich jak Candida albicans, Candida glabrata i Candida parapsilosis, które powodują infekcje grzybicze u osób z osłabionym układem odpornościowym.
- Działanie przeciwnowotworowe – związki zawarte w czystku wykazują potencjał w leczeniu nowotworów, szczególnie białaczki. Wywołują one apoptozę komórek rakowych (naturalną śmierć) oraz hamują ich dalszy rozwój.
- Oczyszczanie organizmu – czystek ma właściwości oczyszczające, które pomagają w usuwaniu z organizmu metali ciężkich oraz toksyn. Dodatkowo wspiera naturalne mechanizmy detoksykacji i poprawia ogólną kondycję organizmu.
- Opóźnianie procesów starzenia – dzięki silnym właściwościom antyoksydacyjnym, czystek chroni organizm przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, co pomaga opóźniać proces starzenia się i wspiera zdrowie skóry.
Na jakie choroby jest dobry czystek?
Infekcje wirusowe i bakteryjne – czystek może być świetną pomocą w przypadku przeziębienia oraz grypy. Posiada właściwości przeciwzapalne, które skutecznie niwelują infekcje górnych dróg oddechowych.
Choroby autoimmunologiczne – dzięki wspieraniu układu odpornościowego oraz właściwościom przeciwzapalnym może łagodzić objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak RZS.
Problemy skórne – czystek zmniejsza stany zapalne oraz przyspiesza gojenie się ran. Może to być szczególnie pomocne w leczeniu trądziku, egzemy, łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry.
Alergie i problemy z układem oddechowym – czystek może łagodzić objawy astmy, alergii sezonowej oraz redukować katar sienny i kaszel.
Dolegliwości trawienne – związki zawarte w czystku wspomagają trawienie oraz działają ochronnie na wątrobę, co może być pomocne w łagodzeniu dolegliwości żołądkowych, takich jak wzdęcia, bóle brzucha, a także w leczeniu stanów zapalnych jelit, np. IBS.
Choroby sercowo-naczyniowe – czystek wykazuje potencjalne wsparcie w chorobach cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca oraz problemy z krążeniem. Jego systematyczne stosowanie może pomóc w regulowaniu ciśnienia krwi oraz wspierać obniżenie „złego” cholesterolu LDL.
Borelioza – czystek wspiera organizm w walce z bakteriami, w tym potencjalnie z patogenami odpowiedzialnymi za boreliozę, czyli bakterią Borrelia burgdorferi. Regularne picie naparu z czystka może przyczynić się do wzmocnienia układu odpornościowego, co jest kluczowe w leczeniu chorób zakaźnych.
Jeśli zmagamy się z którąkolwiek z tych dolegliwości w natężonym stopniu, przed suplementacją czystkiem kreteńskim warto skonsultować się ze specjalistą, aby dobrać odpowiednią terapię.
Formy stosowania
Osoby poszukujące czystka kreteńskiego mogą zdecydować się na zakup w sklepach zielarskich, aptekach lub przez Internet. Najbardziej popularne jego formy to:
- Susz – idealny do przygotowywania naparów i herbat.
- Kapsułki – dla osób, które wolą łatwiejszą formę suplementacji.
- Ekstrakty – bardziej skoncentrowane, występują w płynie lub proszku.
- Kosmetyki – kremy, toniki i maści zawierające aktywne związki pochodzące z czystka.
Jak stosować czystek kreteński?
Najpopularniejszym sposobem jest przygotowywanie naparu z suszu. Herbata może być spożywana codziennie – najlepiej 2–3 razy w ciągu dnia. Ważne, aby zalewać ją gorącą wodą (około 90°C), a nie wrzątkiem. Zaleca się parzenie naparu przez 8–10 minut.
Dla osób, które cenią sobie szybsze i bardziej skoncentrowane działanie, doskonałym rozwiązaniem są ekstrakty, które mogą być dodawane do wody, soków i koktajli.
Czy czystek kreteński ma skutki uboczne?
Generalnie uznaje się, że czystek kreteński to roślina bezpieczna w stosowaniu. Jednak każdy może reagować inaczej na substancje zawarte w ziołach. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne lub problemy żołądkowe. Dlatego, w przypadku wstąpienia niepokojących objawów, należy przerwać suplementację i zasięgnąć porady specjalisty.
Bibliografia:
- https://www.burncoose.co.uk/site/content.cfm?ref=Cistus+-+Growing+Guide
- Stępień, A., Aebisher, D., & Bartusik-Aebisher, D. (2018). Biological properties of Cistus species. European Journal of Clinical and Experimental Medicine, 16(2), 127–132.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Czystek_krete%C5%84ski