Spis treści
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) to roślina zielna znana ze swoich właściwości leczniczych i kulinarnych. Rośnie dziko w wielu regionach świata, w tym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Ziele to było stosowane w medycynie ludowej przez liczne wieki, szczególnie w Europie, jako remedium na różne dolegliwości.
Jak pokrzywa wpływa na ciśnienie krwi?
Pokrzywa ma wiele składników aktywnych, które mogą wpływać na ciśnienie krwi. Jej działanie w zakresie regulacji ciśnienia wynika z różnych mechanizmów i właściwości biologicznych jej składników. Składniki obecne w pokrzywie pobudzają krążenie krwi oraz wzmagają procesy hemopoezy, co skutkuje wzrostem liczby erytrocytów i limfocytów oraz poziomu hemoglobiny we krwi.
Polifenole i inne bioaktywne związki zawarte w pokrzywie mogą poprawiać funkcję śródbłonka, który odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi. Zdrowy śródbłonek wspomaga produkcję tlenku azotu (NO), który rozszerza naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi.
Flawonoidy, takie jak kwercetyna i kaempferol, wspierają zdrowie serca poprzez poprawę funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi i zmniejszenie stanów zapalnych. Pokrzywa zawiera również potas, minerał odgrywający kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi. Wysoka zawartość potasu pomaga zrównoważyć poziom sodu w organizmie, co może prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi poprzez wspomaganie zdrowia naczyń krwionośnych i redukcję retencji płynów. Magnez obecny w pokrzywie wspomaga zdrowie serca i naczyń krwionośnych, ponieważ może pomagać w obniżaniu ciśnienia krwi.
Ponadto, pokrzywa ma właściwości moczopędne, co oznacza, że zwiększa wydalanie moczu. Pomaga to usunąć nadmiar sodu i wody z organizmu, zmniejszając objętość krwi krążącej w naczyniach krwionośnych. Badania na szczurach wykazały, że ekstrakty z pokrzywy mogą obniżać ciśnienie krwi poprzez działanie moczopędne i rozszerzające naczynia krwionośne. Badania kliniczne na ludziach wykazują umiarkowane obniżenie ciśnienia krwi po suplementacji ekstraktami z pokrzywy.
Składniki aktywne pokrzywy i ich wpływ na poziom cukru we krwi
Pokrzywa zawiera liczne składniki aktywne, które mogą wpływać na poziom cukru we krwi. Kwercetyna jest jednym z głównych flawonoidów obecnych w pokrzywie. Pomaga w regulacji poziomu glukozy poprzez zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę.
Kaempferol to kolejny ważny flawonoid zawarty w pokrzywie. Wykazuje on właściwości przeciwzapalne i pomaga w stabilizacji poziomu glukozy we krwi. Kwas chlorogenowy pomaga w regulacji poziomu glukozy we krwi poprzez zmniejszenie wchłaniania glukozy w jelitach i poprawę wrażliwości na insulinę, co jest szczególnie korzystne dla osób z cukrzycą lub insulinoodpornością.
Pokrzywa jest bogata w błonnik, który ma kluczowe znaczenie dla zdrowia metabolicznego. Błonnik pomaga w kontroli poziomu cukru we krwi poprzez opóźnianie wchłaniania glukozy, co zapobiega gwałtownym wzrostom poziomu cukru po posiłku. Lektyny to związki roślinne, które mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie metaboliczne, w tym na poziom glukozy we krwi.
Regularne spożywanie pokrzywy, szczególnie w postaci herbaty, może pomóc w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy we krwi, co jest korzystne dla osób z cukrzycą typu 2 lub predyspozycjami do cukrzycy.
Mechanizm działania pokrzywy w obniżaniu cholesterolu
Pokrzywa w swoim składzie zawiera fitosterole, które swoją strukturą przypominają cholesterol. Fitosterole konkurują z cholesterolem o ich wchłanianie w jelitach, co prowadzi do zmniejszenia ilości cholesterolu absorbowanego do krwi.
Pokrzywa może obniżać poziom cholesterolu dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, wpływowi na metabolizm lipidów oraz wysokiej zawartości błonnika i fitosteroli. Włączenie pokrzywy do diety może wspierać zdrowie sercowo-naczyniowe.
Badania prowadzone na szczurach wykazały, że ekstrakty z pokrzywy mogą obniżać poziom cholesterolu całkowitego. Niektóre badania kliniczne na ludziach sugerują, że regularne spożywanie pokrzywy może prowadzić do poprawy profilu lipidowego.
Jak często pić herbatę z pokrzywy dla optymalnych wyników?
Suszone liście pokrzywy są często używane do parzenia herbaty, która jest ceniona za swoje właściwości zdrowotne. Regularne spożywanie herbaty z pokrzywy może przynieść korzyści zdrowotne. Zaleca się picie 1-2 filiżanek dziennie. Zalecana dawka i czas parzenia mogą się różnić w zależności od preferencji i celów zdrowotnych. Zazwyczaj zaleca się parzenie 1-2 łyżeczek suszonej pokrzywy na filiżankę wrzącej wody i pozostawienie do zaparzenia przez około 10 minut.
Pokrzywa a zdrowa dieta – jak włączyć pokrzywę do codziennego menu?
Pokrzywa ma wiele zastosowań kulinarnych i staje się coraz bardziej popularna wśród miłośników zdrowej diety. Liście pokrzywy mogą być używane do przygotowywania zup i gulaszy, podobnie jak szpinak. Doskonale smakuje zupa krem z pokrzyw, która często jest jedzona jako danie regionalne na Podlasiu i w wielu innych regionach Polski. Młode liście pokrzywy mogą być dodawane do sałatek, jednak przed spożyciem warto je sparzyć, aby usunąć parzące włoski. Możesz też przyrządzić ciekawe smoothie!
Przepis na zupę z pokrzywy
Składniki:
- 200 g świeżych liści pokrzywy
- cebula
- 2 ziemniaki
- litr bulionu warzywnego
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- sól
- pieprz
Sposób przygotowania:
- Liście pokrzywy należy dokładnie umyć i sparzyć wrzątkiem, aby usunąć parzące włoski.
- Cebulę pokroić w kostkę, wrzucić do dużego garnka i zeszklić na oliwie.
- Dodać pokrojone w kostkę ziemniaki i smażyć przez kilka minut.
- Wlać bulion warzywny i gotować, aż warzywa będą miękkie.
- Dodać pokrzywę i gotować jeszcze przez 5 minut.
- Zupę zmiksować na gładki krem i doprawić solą oraz pieprzem.
Przepis na omlet z pokrzywy
Składniki:
- 50 g liści pokrzywy
- 3 jajka
- 2 łyżki mleka
- mała cebula
- łyżka masła
- sól
- pieprz
Sposób przygotowania:
- Liście pokrzywy należy dokładnie umyć i sparzyć wrzątkiem.
2. Cebulę drobno posiekać i zeszklić na maśle. - Dodać pokrzywę i smażyć przez kilka minut.
- W misce roztrzepać jajka z mlekiem, solą i pieprzem.
- Wlać masę jajeczną na patelnię z cebulą i pokrzywą.
- Smażyć na średnim ogniu, aż omlet się zetnie. Podawać na ciepło. W razie potrzeby doprawić solą lub pieprzem.
Przepis na smoothie z liści pokrzywy
Składniki:
- 1 szklanka świeżych liści pokrzywy (umyte i sparzone)
- 2 średnie jabłka lub gruszki (pokrojone na kawałki)
- 1 banan (dla słodyczy i kremowej konsystencji)
- 1 szklanka wody kokosowej lub zwykłej wody
- Sok z 1/2 cytryny (dla orzeźwiającego smaku)
- 1 łyżeczka mielonego imbiru (dla pikantności i korzyści zdrowotnych)
- 1/2 łyżeczki mielonego cynamonu (dla słodkiego, korzennego smaku)
- Opcjonalnie: 1 łyżka miodu lub syropu klonowego (dla dodatkowej słodyczy)
Sposób przygotowania:
- Umyj dokładnie liście pokrzywy i sparz wrzątkiem, aby usunąć parzące włoski. Odcedź i ostudź.
- Jabłka lub gruszki umyj, usuń gniazda nasienne i pokrój na mniejsze kawałki.
- Umieść liście pokrzywy, jabłka lub gruszki, banana, wodę kokosową, sok z cytryny, mielony imbir i cynamon w blenderze.
- Blenduj do uzyskania gładkiej konsystencji. Jeśli smoothie jest zbyt gęste, dodaj więcej wody kokosowej lub zwykłej wody.
- Spróbuj i dostosuj smak, dodając miód lub syrop klonowy, jeśli potrzebujesz więcej słodyczy.
- Przelej smoothie do szklanek i podawaj od razu.
Bibliografia
- Uzdrawiające mieszanki ziołowe, Wydanie II, Jot, Warszawa
- Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2015
- https://www.czytelniamedyczna.pl/3816,wlasciwosci-lecznicze-pokrzywy-zwyczajnej-urtica-dioica-la.html
- https://rozanski.li/2636/fructus-urticae-semen-urticae-owoc-pokrzywy-nasienie-pokrzywy/
- https://rozanski.li/5405/klacza-pokrzywy-zwyczajnej-w-praktycznej-fitoterapii/
