Spis treści
Tarczyca bajkalska ( Scullcap) należy do rodziny roślin wargowych Labiatae. Do tej rodziny należą również: tarczyca bocznokwiatowa i tarczyca pospolita. Tarczyca bajkalska została jednak dokładnie dokładnie przebadana, a jej skład fitochemiczny został dogłębnie poznany.
Scutellaria baicalensis pochodzi z terenów wschodniej Rosji, Mongoliioraz Chin. Jest to wieloletnia bylina o fioletowych kwiatostanach w kształcie lwiej paszczy. W ziołolecznictwie wykorzystuje się korzenie roślin 3-4 letnich, które zawierają do 20% związków aktywnie czynnych.
SKŁAD
Najważniejsze składniki aktywne tarczycy bajkalskiej:
Najważniejsze flawonoidy występujące w surowcu: bajkalina, bajkaleina, wogonozyd, wogonina, skutelareina, oroksylina, skulkapflawon. Zawartość w korzeniu równa się 20%, z czego 12 -17% stanowi bajkalina. Kolejne składniki to: glikozydy irydoidowe, diterpeny a także glikozydy fenetylowe (fenyloetanoidy) oraz garbniki, kwasy fenolowe, olejki eteryczne, alkaloidy, sterole.
Tarczyca bajkalska – działanie
Związki te hamują rozwój nowotworów i angiogenezę czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych np. w obrębie guza nowotworowego. Mechanizm działania flawonoidów tarczycy bajkalskiej polega na blokowaniu procesu karcynogenezy (powstawania nowotworów) na poziomie transkrypcji i translacji (procesów genetycznych). Jednak przede wszystkim uruchamia on ścieżki prowadzące do śmierci komórek nowotworowych. Badania wykazały, że ekstrakty zawierające 21% bajkaliny zahamowały wzrost komórek białaczki limfatycznej, chłoniaka i szpiczaka oraz wywołały apoptozę (śmierć komórek) we wszystkich badanych hodowlach nowotworowych linii komórkowych. Wogonia, apigenina, bajkaleina, bajkalina, chryzyna, skutelareina – wszystkie te flawonoidy działają hamująco na wzrost komórek lub niszcząco na komórki ludzkich linii komórek nowotworowych natomiast nie naruszają otoczenia zdrowych komórek.
Naukowo wykazano, że wogonina, bajkaleina i bajkalina w warunkach in vitro (hodowle komórkowe) wykazują najsilniejsze działanie, hamując podziały komórkowe w stężeniach od 20 do 200 μM, zależnie od linii nowotworowej i wywołują śmierć komórek. W przypadku badań in vivo (na żywych organizmach), dzienna dawka hamująca rozwój nowotworu o 55% wynosiła dla wogoniny 10-200 mg/kg, a bajkaleiny 20 mg/kg.
Tarczyca bajkalska działa ochronnie na komórki nerwowe i wątrobowe. Obecnie uważa się, że bajkaleina oraz bajkalina są odpowiedzialne za działanie chroniące wątrobę przed zwłóknieniem w infekcji HCV (WZW typu C). Jednocześnie wogonina silnie hamuje syntezę powierzchniowych antygenów wirusa żółtaczki typu HBV.
Stwierdzono także, że eterowy ekstrakt z korzenia tarczycy bajkalskiej wykazuje silną aktywność przeciwbakteryjną wobec bakterii Gram +. Aktywnym składnikiem okazał się 5,7,2′,6′-tetrahydroksyflawanon obecny w wyciągu. Badania wykazały również, że flawony zawarte w roślinie, szczególnie wogonina, silnie hamują wzrost Vibrio coma (Przecinkowiec cholery) (w rozcieńczeniu 1:800) oraz Staphylococcus aureus (Gronkowiec złocisty) (1:400). Ponadto okazało się, że 2% odwary z ziela mają zdolność hamowania wzrostu niektórych bakterii patogennych rozwijających się w jamie ustnej (Bacterioides melamnogenicus intermedius), co ma duże znaczenie w periodontopatiach (choroby przyzębia). Wykazano również działanie hamujące tarczycy bajkalskiej wobec bakterii dyfterytu, paciorkowca hemolitycznego, pneumokoków, cholery, tyfusu i paratyfusu, Escherichia coli i leptospirozy. Ponadto wykazano aktywność rośliny wobec wirusów grypy.
Właściwości i zastosowanie tarczycy bajkalskiej
Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, tarczyca bajkalska wykazuje dużą skuteczność w usuwaniu metali ciężkich z organizmu oraz w hamowaniu zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Podstawową rolę w tym procesie odgrywa bajkaleina, która również bierze udział w blokowaniu cytokin prozapalnych i zapobieganiu agregacji płytek krwi. Inne działania to: obniżanie ciśnienia krwi i hamowanie procesu zwapniania tętnic. Bajkalina, bajkaleina i wogonina wykazują właściwości podobne do witaminy P tzn. hamują wzrost przepuszczalności naczynek kapilarnych (są inhibitorami hialuronidazy) dzięki czemu mogą np. zmniejszać obrzęki kończyn w niewydolności krążenia, redukować wybroczyny i żylaki, poprawiać mikrokrążenie, np. w retinopatiach cukrzycowych.
Nalewka z korzenia tarczycy bajkalskiej wykazuje wyraźne działanie uspokajające (wyższe niż w przypadku korzeni waleriany). Jest to cenna właściwość ziela, które zwyczajowo jest podawane w leczeniu nerwic o charakterze czynnościowym przebiegających z objawami wzmożonej pobudliwości ruchowej, a także w nerwicy uogólnionej, bezsenności (zwłaszcza towarzyszącej nadciśnieniu), w sytuacjach stresowych powodujących nadmierne pobudzenie ruchowe i psychiczne. Z tego względu roślina w tradycyjnej medycynie chińskiej ma opinię silnego środka przeciwstresowego. Używana jest ponadto w leczeniu epilepsji i innych schorzeń układu nerwowego. Stwierdzono w badaniach klinicznych, że wyciągi z korzenia tarczycy bajkalskiej wykazują działanie przeciwdrgawkowe i spazmolityczne porównywalne z działaniem papaweryny lub nieco słabsze (zależnie od składu mieszaniny flawonoidów). Działanie przeciwdrgawkowe wykazuje przede wszystkim bajkalina natomiast wogonina ma słabsze działanie, a skutelareina nie wykazuje tego typu aktywności.
Wyciągi z korzenia tarczycy znalazły praktyczne zastosowanie w kosmetyce. Są one składnikami kremów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym. Natomiast ze względu na właściwości inhibitujące tyrozynazę – enzym przekształcający tyrozynę w dopachinon, substrat potrzebny do dalszej syntezy melaniny – ekstrakt jest składnikiem kremów rozjaśniających i zapobiegających nadmiernemu opalaniu.Działanie przeciwalergiczne i przeciwastmatyczne ekstraktu z korzeni tarczycy bajkalskiej związane jest z wpływem bajkaliny i bajkaleiny na aktywność hialuronidazy.
DAWKOWANIE
Łyżkę surowca zalać szklanką wody, pić napar kilka razy dziennie.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
Korzeń tarczycy bajkalskiej podawany doustnie jest praktycznie nietoksyczny. Ciążą i karmienie piersią.
Szukasz ziół z artykułu?
Tarczyca bajkalska ( Scutellaria baicalensis ) 50g
