Bez czarny (łac. Sambucus nigra L.)
Rodzina: piżmaczkowate (łac. Adoxaceae)
Rodzaj: bez (łac. Sambucus)
Gatunek: bez czarny (łac. Sambucus nigra)
Surowiec: kwiaty czarnego bzu
Inne nazwy: bez dziki
Opis czarnego bzu:
Bez czarny popularnie nazywany dzikim bzem lub bzem leczniczym to przedstawiciel rodziny piżmaczkowatych. Krzew ten występuje powszechnie na terenie Europy, na Bliskim Wschodzie, a także w Afryce. W Polsce jest gatunkiem pospolitym. Dorasta do 10 m wysokości, jest rozłożysty, posiada drobne, eliptyczne listki. Bardzo charakterystyczne są jego baldachowate kwiaty oraz drobne, ciemnofioletowe owoce. W porze kwitnienia krzew bzu roztacza wokół siebie charakterystyczny mocny zapach. Najczęściej spotkamy go na skraju lasów, w ogrodach i w lasach liściastych.
Właściwości kwiatów czarnego bzu są znane i wykorzystywane od stuleci. W ich składzie znajdują się flawonoidy, kwasy organiczne i fenolowe, olejki eteryczne, śluzy, garbniki, glikozydy, witaminy i minerały.
Czarny bez jako atrakcyjna roślina dekoracyjna. Wyjątkowe walory ozdobne czarnego bzu:
Czarny bez nie tylko ma znakomite właściwości, ale także zachwyca swoim wyglądem, czyniąc go idealnym wyborem, jeśli chodzi o rośliny ozdobne do ogrodu. Jego charakterystyczne kwiaty zebrane w piękne wiechy tworzą niezwykłą scenografię, która przyciąga wzrok i nadaje ogrodowi wyjątkowy urok. Kwiaty te są nie tylko piękne, ale także pachnące, dlatego w pobliżu rośliny roztacza się bardzo przyjemny aromat. Czarny bez doskonale komponuje się z innymi roślinami, tworząc harmonijną kompozycję barw i kształtów. Jest to roślina, która w naturalny sposób przyciąga pszczoły i inne owady zapylające, przyczyniając się do rozwoju ekosystemu ogrodu.
Nie można też zapominać o ozdobnych liściach czarnego bzu, które stanowią piękne tło dla innych roślin. Ich głęboki, zielony kolor oraz charakterystyczne kształty dodają ogrodowi elegancji i wyjątkowości. Dodatkowo czarny bez może być umieszczony w różnych częściach ogrodu – od kwietnych rabat po żywopłoty czy nawet wolno rosnące krzewy. Dzięki swoim walorom dekoracyjnym czarny bez doskonale wpisuje się w różnorodne style ogrodowe, od tych bardziej tradycyjnych aż po nowoczesne. Dlatego właśnie krzewy bzu czarnego zyskały dużą popularność wśród ogrodników.
Właściwości i tradycyjne zastosowanie:
W tradycyjnej medycynie napar z kwiatów bzu stosowany był przede wszystkim jako środek wspomagający przy przeziębieniu i grypopodobnych stanach, a także przy problemach układu krwionośnego. Kwiatom bzu przypisywano również wzmacnianie działań układu odpornościowego. Zalecano je jako naturalny środek pomagający organizmowi uporać się z drobnoustrojami. Kwiaty bzu czarnego wykorzystywano także w przypadku układu pokarmowego – miały łagodzić zgagę i wzdęcia. Syrop z kwiatów czarnego bzu cieszy się dużą popularnością, podobnie jak sok z czarnego bzu.
W dawnych przekazach odnajdziemy również informacje o tym, że napar z czarnego bzu stosowany był również zewnętrznie – do przemywania oczy przy zapaleniu spojówek, przecierano nim również cerę z problemami skórnymi (np. przy trądziku) lub stosowano wspomagająco przy infekcjach narządów płciowych.
Zastosowanie czarnego bzu w kuchni:
Kwiaty czarnego bzu to nie tylko piękna dekoracja ogrodu, ale także cenny składnik kulinarny, który można wykorzystać w różnorodnych daniach i napojach. Ich delikatny aromat i subtelny smak dodają wyjątkowego charakteru potrawom, a przy tym dostarczają cennych związków bioaktywnych. Co warto wiedzieć o kwiatach bzu czarnego w kontekście kulinarnym?
Oto kilka pomysłów na to, jak wykorzystać kwiaty czarnego bzu w kuchni:
- Napoje kwiatowe – kwiaty czarnego bzu doskonale sprawdzają się do przygotowania napojów o delikatnym smaku i pięknym zapachu. Możesz przygotować napar z suszonych kwiatów, który jest orzeźwiający i pełen naturalnych przeciwutleniaczy. Dodatkowo kwiaty czarnego bzu mogą być także składnikiem domowych syropów i lemoniad, które są idealne na gorące dni.
- Desery – kwiaty czarnego bzu mogą być dodawane do różnych deserów, takich jak galaretki, musy, ciasta czy koktajle. Ich delikatny smak świetnie komponuje się z innymi składnikami, dodając im wyjątkowego aromatu. Można także przygotować lukier kwiatowy, który nada dekoracyjny wygląd i delikatny smak wypiekom.
- Sałatki – suszone kwiaty czarnego bzu mogą być wykorzystane jako oryginalny dodatek do sałatek. Ich lekko kwiatowy smak nadaje sałatkom nowy wymiar smakowy, tworząc interesujący kontrast z warzywami i dressingiem.
- Kwiaty marynowane – kwiaty czarnego bzu można marynować w occie lub syropie, tworząc wyjątkowy dodatek do różnych dań. Marynowane kwiaty dodają potrawom nie tylko wyjątkowego wyglądu, ale także delikatnego smaku, który może stanowić interesującą niespodziankę kulinarną.
- Herbaty mieszane – kwiaty czarnego bzu doskonale komponują się z innymi ziołami i kwiatami, dlatego mogą być dodawane do herbat mieszanych. Ich delikatny smak i aromat mogą wzbogacić smak herbaty, tworząc unikalne kompozycje smakowe.
Warto eksperymentować z różnymi przepisami i technikami, aby odkryć pełen potencjał kwiatów czarnego bzu w kuchni. Ich subtelny smak i aromat mogą stanowić oryginalny dodatek do wielu potraw i dodać im nowego wymiaru smakowego. Pamiętajmy, że przed spożyciem kwiatów czarnego bzu, warto upewnić się, że pochodzą one z niezanieczyszczonych źródeł, aby zapewnić ich bezpieczeństwo i jakość.
Cenny składnik kulinarny:
Warto wspomnieć, że jeśli chodzi o czarny bez, można używać w kuchni jego kwiatów i owoców. Dojrzałe owoce czarnego bzu są prawdziwym skarbem, który można wykorzystać do przygotowania różnorodnych dań i napojów. Mogą stać się składnikiem rozmaitych sałatek, można wykorzystać je jako dodatki do dań mięsnych czy deserów. Jednym z najpopularniejszych sposobów na wykorzystanie owoców czarnego bzu jest przygotowanie syropów i dżemów. Syrop z owoców bzu czarnego może być doskonałym dodatkiem do napojów, deserów i lodów. Natomiast dżem czy konfitura z bzu świetnie sprawdzą się jako smarowidła do pieczywa, dodatek do płatków śniadaniowych czy składnik różnorodnych ciast i deserów. Warto jednak pamiętać, że w owocach czarnego bzu występuje substancja zwana sambunigryną, która może wywołać pewne dolegliwości i doprowadzić np. do zatrucia. Dlatego nie powinno się ich spożywać w stanie surowym – lepiej poddać je wcześniej obróbce termicznej.
Przeciwwskazania do stosowania:
Choć czarny bez ma wiele wartościowych właściwości, istnieją pewne przeciwwskazania i potencjalne skutki uboczne związane z jego spożywaniem. Owoców bzu czarnego pozyskiwanego z dziko rosnących krzewów nie powinno się spożywać w stanie surowym – surowe owoce bzu mogą powodować pewne dolegliwości żołądkowe. Dlatego też zaleca się przetwarzanie dojrzałych owoców przed spożyciem, na przykład na dżem lub syrop. Czarnego bzu nie powinny spożywać kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz małe dzieci. Jeśli nie mamy pewności, czy możemy spożywać preparaty z czarnym bzem, warto skonsultować się wcześniej z profesjonalistą i zasięgnąć jego rady.
Źródła:
Więcej informacji o czarnym bzie znajdziesz na blogu: