Dziurawiec lekarski (łac. Hypericum perforatum)
Rodzina: Dziurawcowate
Rodzaj: Dziurawiec
Gatunek: Dziurawiec lekarski
Surowiec: ziele dziurawca
Synonimy: Hypericum perforatum
Inne nazwy: ziele świętojańskie, ziele Świętego Jana, dziurawiec pospolity, ruta polna,krzyżowe ziele, arlika, przestrzelon, dzwonki Panny Marii, dzwoniec, krew Matki Bożej,krew Pana Jezusa, krewka, krzyżowe ziele
Opis dziurawca:
Dziurawiec lekarski to popularna roślina, która występuje na niemal wszystkich kontynentach – w Europie, na zachodzie Azji, w Afryce, Australii oraz Nowej Zelandii i obu Amerykach. Dziurawiec to roślina doceniania nie tylko w przemyśle farmaceutycznym, ale także w kosmetyce, a nawet w rolnictwie. Często bywa również uprawiany ze względu na swoje walory ozdobne.
W danych przekazach dziurawiec możemy spotkać pod nazwą "Ziele św. Jana" - był wykorzystywany przez krzyżowców z rycerstwa św. Jana jako środek przyspieszający gojenie ran odniesionych podczas bitwy. Dziurawiec to przedstawiciel rośliny dziurawcowatych, porasta łąki, zarośla, obrzeża lasów. Preferuje stanowiska słoneczne, a zakwita pod koniec czerwca, gdy słońce jest już wysoko nad horyzontem i świeci długo w ciągu doby. Z tego powodu bywa nazywany zielem świętojańskim.
Właściwości i tradycyjne zastosowanie:
Ziele dziurawca jest bogate w składniki, takie jak: flawonoidy, garbniki, cholinę, karoten, witaminę C, fitosterole, pektyny, olejek eteryczny. Stymulują one prawidłową pracę układu nerwowego, działają kojąco, pomagają w wyciszeniu i poprawiają nastrój. Po ziele dziurawca warto sięgnąć w stanach wzmożonego napięcia, smutku oraz w momentach, gdy możemy być narażeni na nadmierny stres.
Napar z dziurawca stosowany zewnętrznie ma również dobroczynny wpływ na stan naszej skóry. Może być wykorzystywany do przemywania ran lub jako tonik w przypadku problemów z wypryskami. W dawnych czasach dziurawiec był stosowany przede wszystkim jako środek pomagający regulować układ pokarmowy. Uważano również, że pomaga w utrzymaniu prawidłowych poziomów glukozy oraz cholesterolu we krwi.
Na co można stosować dziurawiec?
- Osłabienie psychiczne i stany lękowe: dziurawiec lekarski jest często stosowany jako naturalny środek wspomagający w leczeniu depresji, stanów lękowych i nerwic. Jego składniki aktywne mają działanie przeciwdepresyjne i uspokajające, które mogą pomóc poprawić nastrój i zmniejszyć objawy lękowe (np. u osób, u których występują lęki nocne).
- Wspomaganie układu trawiennego: dziurawiec ma korzystny wpływ na układ trawienny. Substancje zawarte w tej roślinie mogą łagodzić dolegliwości żołądkowe, wzdęcia, bóle brzucha i niestrawność. Dziurawiec działa również na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, poprawiając ich funkcjonowanie.
- Niwelowanie stanów zapalnych: dziurawiec wykazuje działanie przeciwzapalne, dlatego może być stosowany w stanach zapalnych, takich jak zapalenie skóry, owrzodzenia czy infekcje bakteryjne. Może pomóc w redukcji stanów zapalnych i przyspieszeniu procesu gojenia.
- Wspomaganie funkcji układu moczowego: dziurawiec zawiera hiperozyd, który działa moczopędnie, dzięki czemu może wspomagać funkcjonowanie układu moczowego. Może być stosowany przy infekcji dróg moczowych, kamicy moczowej oraz stanów zapalnych pęcherza.
- Poprawa stanu skóry: nie bez powodu uważa się, że olejek eteryczny z dziurawca ma działanie antyseptyczne i przeciwzapalne, co czyni go skutecznym środkiem do pielęgnacji skóry. Może być stosowany w łagodzeniu trądziku, oparzeń, ukąszeń owadów i innych problemów skórnych.
- Wspomaganie poprawy ran: dziurawiec wykazuje właściwości ściągające, co oznacza, że może pomóc w skurczeniu tkanek i zapobiegać nadmiernemu krwawieniu. Może być stosowany na rany, skaleczenia i owrzodzenia, wspomagając proces gojenia.
- Poprawa samopoczucia ogólnego: dziurawiec lekarski ma również działanie ogólnie wzmacniające i poprawiające samopoczucie. Może pomóc w łagodzeniu napięcia nerwowego, zmęczenia, stresu i wyczerpania, wpływa też pomocnie na melancholię. Dzięki temu roślinę tę stosuje się jako środek wspomagający w okresach wzmożonego stresu i zmęczenia, a także w stanach wyczerpania.
Formy stosowania dziurawca. Preparaty z dziurawca:
Dziurawiec lekarski jest dostępny w różnych formach, co pozwala na jego zastosowanie w zależności od potrzeb i preferencji. Popularny jest napar z dziurawca, ale można go również stosować w postaci tabletek, kapsułek, płynnych ekstraktów, maści czy olejków eterycznych.
W przypadku psychicznego osłabienia i innych zaburzeń psychicznych dziurawiec często jest stosowany w postaci tabletek lub kapsułek. Takie preparaty zawierają odpowiednie dawki składników aktywnych i mogą być przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty.
Dziurawiec lekarski jest również dostępny jako wyciąg z ziela, który jest wykorzystywany w produkcji maści i olejków eterycznych. Olejki eteryczne z dziurawca są szczególnie doceniane ze względu na swoje właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne. Olejek eteryczny może być stosowany zewnętrznie na skórę w celu łagodzenia stanów zapalnych, ukąszeń owadów czy trądziku.
Przeciwwskazania do stosowania oraz potencjalne skutki uboczne:
Stosowanie dziurawca lekarskiego ma wiele korzyści, jednak trzeba pamiętać o przeciwwskazaniach i potencjalnych skutkach ubocznych.
Nie należy stosować preparatów z dziurawca bez konsultacji z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmujemy jakieś leki lub nie jesteśmy pewni, czy możemy przyjmować tego typu specyfiki.
Dziurawiec też może wywoływać niepożądane właściwości, jeśli jest używany w połączeniu z niektórymi lekami. Osoby przyjmujące leki przeciwnowotworowe, przeciwkrzepliwe, przeciwdrgawkowe czy leki przeciwdepresyjne powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania dziurawca. Roślina ta może wpływać na metabolizm tych leków, co może prowadzić do zmniejszenia ich skuteczności lub zwiększenia ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.
Wśród potencjalnych skutków ubocznych stosowania dziurawca można wymienić reakcje alergiczne, trudności z trawieniem, wzrost wrażliwości na światło słoneczne oraz interakcje z innymi lekami. Dlatego też zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem stosowania dziurawca lekarskiego.
Warto również pamiętać o tym, że kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci do lat trzech powinny zachować szczególną ostrożność w stosowaniu ziela dziurawca. W trakcie stosowania dziurawca najlepiej unikać nadmiernej ekspozycji na słońce.
Źródła:
Więcej informacji o dziurawcu lekarskim znajdziesz na blogu:
